Kırım’da Doç. Dr. Tahir Nurettinoğlu Kerim tarafından hazırlanan "Qırımtatar Edebiyatı ve Matbuatının Ananeleri" adlı monografik eserin birinci kısmı Latin alfabesiyle basıldı.
Değerli yazara Kırım Türklerinin kültür hayatına verdiği katkı nedeniyle takdir duygularımızla, hayırlı olsun diyoruz.
Yazar kitabını şu sözlerle tanıtıyor. (Kırım Tatar Türkçesi olarak aynen aktarılmıştır):
Müelliften:
Qırımtatar edebiyatı ve gazetacılığı tarihinde «Qurultay devri» özgünligi, haqiqiyliginen zemaneviy oquyıcılar dai¬resiniñ merağını daima qozğalağan bir zamandır. Mevzumız üzerinde yazılğan ilmiy, tenqidiy çalışmalarnıñ sırasını izleyerek, farqlı kontseptsiyalarnı, araştırma metodlarını rastketiremiz. Ki, bular evvelki muhitni açıqlamaqnen beraber fazla suallerniñ peydalanmasına yol aça. Bu soy qaramaqarşılıqlarnıñ ceryanı şahsen tarihiy qahramanlar, yani 1917—20 seneleri Qırımda icat etken edebiyat, medeniyet, siyaset erbapları olabile. Nümüne olaraq, «Türklük», «Tatarlıq» ğayeleriniñ taqipçilerinden H. Ayvazov, O. Aqçoqraqlı, A. Qadrizade, H. Odabaş, C. Kermençikliniñ tili Qırım yaki Türkiye türkçesimi? Mezkür sual qırımtatarlarnıñ elifbesi, terminologiyası, şuurı, kimligi, etnonimi kibi meselelerniñ mürekkepligini açıqtan sezdirmekte. Qurultay ve qurultay yazıcılarınıñ moral, estetik printsiplerini, meyillerini añlamaq niyetinen çalışmamızda zaman çerçivelerini qısqartıp biribirinen teñeştiremiz. Böyleliknen, edebiyat klassiklerimizniñ dünyabaqışları nasıl deñişmelerge oğrağanını ögrenmek içün 1917’den itibaren 1944 senesine qadar Qırımda çıqqan qırımtatar gazetalarını, mecmualarını, kitaplarını incelemege, bularda devir ve oquyıcılar talabınen yazılğan eserler sayesinde qırımtatar halqında milliy, edebiy şuurnıñ uyanma protsesslerini seyretmege muvaffaq olamız. İş sırasında qalem ustalarınıñ faaliyetleri üzerinde yapılğan neticeler ğayet meraqlı körüne. Meselâ, birinci Qurultayımıznıñ ateşin şairi — C. Kermençikliniñ felsefesi — türkiy halqlarnıñ birleşmesi, qırımtatarlarnıñ qudretli millet sıfatında bir noqtağa sarılmasından ibaret ise, «Millet» gazetasınıñ muharrirlerinden — H. Odabaş, Qırım müsülmanlarını zararlı mutaasiplik mefkürelerinden vazgeçip, Avrupa yaşayış tarzına avuşmağa çağıra.
H. Ayvazovnıñ bediy faaliyetini tahlil etkende, onuñ yıllar devamında samimiy vaadları, ğayeleri sabit, qatiy olmağanını köremiz. Edip, yaşağan zamannıñ içtimaiy, siyasiy iqlimi kibi: çoq davalı ve ekimanalıdır. Vesilesiyle, Qırımda matbu sözüniñ şekillenme tendentsiyasını ifadelegen eki gazetasından bahs etmeli. Bu eki kutup yıldızı kibi zaman mesafelerine baqmadan milliy mefkurelerini aks ettirgen «Millet» ve «Azat Qırım» gazetalarıdır. Az ögrenilgenlerinden ötrü, üzerinde peydalanğan yañlış tüşünceleriniñ ardını kesmek içün araştırma işini keçirdik ve ciddiy neticelerni elde ettik. Ve kitapta mühim problemalarınıñ çözüm yonelişlerini üç bölüm ile nümayış etemiz: «Qurultay edebiyatı»nıñ evrim tarihiniñ ögrenilmesine dair yañı bilgiler; qurultaycılarnıñ icadına mensüp olğan til, üslüp, janr, mevzu hususiyetleriniñ analizi; qırımtatarca bediy ve publitsistik metinleriniñ milliylik alâmetlerini farq etme usullarıdır. Tabiyki, bunuñ ile biz seçken qonumız tamamen açıqlandı demege ertedir. Planlaştırdığımız kibi, kitapnıñ daha bir qaç cıltı neşir etilecektir.
Müellif, kitapnıñ neşir etilmesi içün maddiy destek bergen vatandaşlarımız sayğılı Sulaymanov Muhamed Ali efendige öz samimiy minnetdarlığını bildire.
2540 Görüntülenme Sayısı