Rusya'ya karşı yaptırımlardaki boşlukları kapatın
Ukrayna'daki savaşı kısaltmak için Rusya'ya karşı yaptırımlardaki boşlukları kapatın
YAZAN JANUSZ BUGAJSKI,
Washington'daki Jamestown Vakfı'nda kıdemli araştırmacı olarak görev yapan Janusz Bugajski’nin Rusya’ya yönelik yaptırımların delinmesinde rol oynayan ülke ve şirketlere yönelik the Hill gazetesinde yayınlanan yazısının çevirisi aşağıda sunulmuştur. Yazıda; Rusya'nın Türkiye'yi kullanarak Avrupa'ya petrol ihracatına devam ettiği ve Dubai merkezli ILS Global Trading ve Türkiye merkezli Ahlatcı Holding’in Rusya’nın kendisine yönelik yaptırımları delmesi için altın karşılığı nakit şeklinde işleyen bir plan ile işbirliği yaptıkları iddia edilmekte ve bir NATO üyesi olan Türkiye’nin sorumluluklarının bilinci ile hareket etmesi gerektiği belirtilmektedir.
***
Rusya-Ukrayna savaşı kritik bir aşamaya giriyor. Kiev, sağlam bir savunma inşa etmek ve Rusya'nın savaş alanındaki kazanımlarını tersine çevirmek için Batı’dan yeni askeri malzemeler tedarik ediyor. Aynı zamanda Moskova, enerji ihracat gelirleriyle askeri üretimini artırarak ve uluslararası yaptırımlardan kaçınarak daha fazla toprak işgali gerçekleştirmenin yollarını arıyor.
Bu nedenle Batılı hükümetler için, Ukrayna'ya gerekli tüm silahları sağlamak kadar, Rusya'nın kendi savaş makinesini beslemesine imkan veren yaptırım boşluklarını kapatmak da bir öncelik olmalıdır.
Rusya ekonomisine yönelik uluslararası yaptırımlar karışık sonuçlar verdi. Bunun nedeni Moskova'nın çoğunlukla diğer otoriter rejimlerin yardımıyla yaptırımların etrafından dolanmasıdır. Yaptırımlardan kaçınma iki ana biçimde gerçekleşmektedir: Yaptırıma tabi ürünlerin Rusya'ya satılması ve yaptırıma tabi Rus ihraç ürünlerinin satın alınması. Mikroçipler ve askeri donanıma yönelik diğer elektronik bileşenler gibi yaptırıma tabi malların Rusya'ya kaçırıldığı ve Moskova'nın Batı'ya erişiminin sözde engellenmesine rağmen önemli miktarda Rus ihracatının satın alındığı ve ödemlerin dolar ve avro olarak yapıldığı küresel bir bağlantı ağı geliştirilmiş durumdadır.
AB yakın zamanda Rusya'ya karşı 14'üncü yaptırım paketini uygulamaya koydu Ayrıca Çin'den Moskova'ya silah ve çift kullanımlı mal satışını durdurması isteniyor. Ancak Rusya yurtdışından silah bileşenleri almaya devam ediyor. 2023 yılında Putin rejimi 12,5 milyar dolar değerinde savaş malzemesi satın aldı ve bunların yüzde 40'ı AB ve ABD de dahil olmak üzere ihracat kontrollerinin aşıldığı yerlerde üretildi.
Rusya ayrıca yaptırımları aşmak için Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni kullanırken, diğer ülkeler daha sonra Rusya'ya satılan AB mallarının ithalatını artırdı. Rus silahlarındaki yabancı parçaların yüzde 95'inin yaptırım uygulayan ülkelerdeki üreticilerden geldiği tahmin ediliyor. Moskova ayrıca AB/G7 petrol ürünleri yasağına rağmen Türkiye'yi kullanarak Avrupa'ya petrol ürünleri ihraç etmeye devam ediyor. Şubat 2023 ile Şubat 2024 arasında AB, hiçbir rafineri merkezi olmayan ve petrol ürünlerinin büyük kısmını Rusya'dan ithal eden Türk limanları aracılığıyla 3,2 milyar dolarlık petrol ürünü ithal etti.
Moskova ayrıca, fosil yakıtlardan sonra ikinci en değerli ihraç ürünü olan altının satışına yönelik planlar da dahil olmak üzere, dolar ve euro elde etmek için yasa dışı pazarlar geliştirdi. Rusya dünya çapında altıncı en büyük altın ihracatçısı olmaya devam ediyor. Altın satışları, Rus finans kurumlarının hariç tutulduğu küresel bankacılık sistemi dışında toplu dolar ve euro ödemelerine olanak sağlıyor. Rusya'nın altın ihracatı 2021'de yaklaşık 16 milyar dolara ulaştı.
Bu nedenle Haziran 2022'de G7, Rusya'dan İngiltere, Kanada, ABD ve Japonya'ya altın ithalatını yasakladı. G7'nin Rus altını ithalatına uyguladığı ambargonun Moskova'ya geçen yıl yaklaşık 19,1 milyar dolarlık ihracata mal olduğu tahmin ediliyor.
Ancak Sayari mali istihbarat grubunun yakın zamanda yaptığı bir araştırma, Rusya'nın, Türk ve BAE şirketlerinin önemli bir kanal olarak hizmet ettiği altın karşılığında nakit ticaret planını yürüterek ihracatına yönelik kısıtlamalardan nasıl kaçındığını ortaya koyuyor.
Aralık 2023'te yayınlanan bir ABD başkanlık emri, ham petrol ve diğer Rusya ihracatlarını satın alan Türk şirketleri de dahil olmak üzere, Rusya ile Batı para birimleriyle iş yapan finans şirketlerini cezalandırma tehdidinde bulunuyordu. Bu tedbirlerin artık altın ihracatına yönelik olarak sıkı bir şekilde uygulanması gerekiyor.
Bir NATO üyesi olan Türkiye’nin, müttefikleriyle dayanışma gösterme ve uluslararası güvenliği ulusal vurgunculuğun önüne koyma sorumluluğu vardır. Washington'un Ankara'yı yaptırımlardaki boşlukları kapatmaya ikna etmesi gerekiyor. Zira Batı teknolojisi ve parası olmadan Moskova, Ukrayna'ya karşı savaşını yoğunlaştıramayacak ve geniş Karadeniz bölgesini istikrarsızlaştıramayacaktır.
Lanta Bank ve Vitabank, Türkiye ve BAE ile yaptırımları delme planında iki Rus bankası merkezi bir rol oynamıştır. Her iki kuruluş da ABD Yabancı Varlıklar Kontrol Ofisi tarafından yaptırım listesine alınmıştır. Sayari, Rusya'nın ihracatını inceledi ve iki tanınmış şirketin bu konuda ana işbirlikçi olduğunu ortaya çıkarmış durumda: Bu işbirlikçi şirketler Dubai merkezli ILS Global Trading ve Türkiye merkezli Ahlatcı Holding. Ahlatçı, Türkiye'nin en büyük holdinglerinden biri ve Cumhurbaşkanı Recep Erdoğan ile mevcut olan yakın bağlarından yararlanıyor.
Rusya ticaret verileri, yalnızca 2023'ün ilk çeyreğinde Türkiye ve Dubai'deki şirketlerden Rusya'ya 82 milyon doların üzerinde Amerikan, Avrupa ve Emirlik para birimi sevk edildiğini gösteriyor. Buna karşılık Rusya, Dubai ve Türkiye'deki aynı şirketlere yaklaşık 725 milyon dolar değerinde altın gönderdi. Ahlatçı gibi müşterilerin menşei ne olursa olsun altın satın almaya hazır olduğu ve BAE'deki aracıları kullanmaya istekli olduğu bildirildiğinden, Rus altınına olan talebin yüksek kalması nedeniyle bu planların 2023 ve 2024 boyunca genişlediği açıkça görülüyor.
Altın karşılığında nakit stratejisi ve diğer yasa dışı operasyonlar Türkiye ve BAE sınırlarının çok ötesine uzanıyor. Çok sayıda devlet, Moskova'nın savaş makinesini finanse etmesine ve donatmasına izin verme konusunda suç ortağıdır. Washington ve Avrupalı müttefikleri, Rus mallarını satın alarak yaptırım politikasını ihlal eden hükümetlere baskı yapmalıdır.
Batılı bankaların hassas askeri teçhizat ihracatını engellemedeki rolü de aynı derecede önemli. İhracat kontrollü malların ticaretini izleyerek ve yasa dışı işlemleri engelleyerek yaptırımlardaki boşlukları önemli ölçüde kapatabilirler. Yaptırım sistemindeki bu güçlendirme, Rusya'nın kaynakları azaldıkça Ukrayna'daki savaşın daha hızlı sona ermesine yol açabilir.
(Bu yazıda ifade edilen görüşler yazarın kendisine aittir)
https://thehill.com/opinion/international/4674885-shorten-the-war-in-ukraine-by-closing-loopholes-in-sanctions-against-russia/
203 Görüntülenme Sayısı