• 28 Mart 2024 Perşembe
TÜRKİSTAN'İN İNCİSİ 0 Yorum1 BEĞENİ
TÜRKİSTAN

TÜRKİSTAN'İN İNCİSİ SEMERKANT

27 Kasım 2023 Pazartesi          

SEMERKANT

 
     Semerkant dünya kültürlerinin kesiştiği ve kaynaştığı bir yerdir. Antik Efrasiyab şehri adıyla M.Ö. 7. Yüzyılda kurulmuştur. Semerkant en ihtişamlı dönemini 14. ve 15. Yüzyıllarda Timur İmparatorluğu zamanında yaşamıştır. Kentteki en önemli anıtlar Rejistan Camii ve Medreseleri, Şahızinde Külliyesi, Emir Timur Türbesi ile Uluğ Bey Rasathanesi’dir.
 
 
     Tarihi Semerkant şehri Özbekistan’ın kuzeydoğusunda, Zerefşan Nehri vadisindeki büyük bir vahada yer almaktadır. 2500 yıllık tarihiyle dünya kültürlerinin kesişme noktası olarak kabul edilen Semerkant’daki ilk yerleşimler M.Ö. 1500’lü yıllara uzanmaktadır. Şehir 15. ve 16. Yüzyıllarda Timur İmparatorluğu döneminde en ihtişamlı devrini yaşamıştır.
 
 
     Tarihi Şehir üç ana bölümden oluşmaktadır. Kuzeydoğusunda MÖ. 7. YY. ’da kurulmuş ve 13. YY ‘da Cengiz Ordularınca tahrip edilmiş ve halen arkeolojik koruma alanı olan Efrasiyab Antik kenti kalıntıları yer alır. Arkeolojik kazılar sonucunda eski kale ve surları, 7. YY. ’da inşa edilmiş, çok değerli duvar resimlerini barındıran saray, muhafız kışlaları ve yerleşim yerleri ile 8-12. YY.’dan kalma büyük bir tarihi caminin kalıntıları ortaya çıkarılmıştır. 
 
 
     Güney’de 14 ve 15. YY.’lar arasındaki Timur İmparatorluğu dönemine ait tarihi yerleşim ve mimari yapılar bulunmaktadır.  Bu eserler ve yapılaşma bölgedeki şehir plancılığı, mimari ve sanatın gelişiminde temel bir rol oynamıştır.  Eski şehir hala tipik dar sokakları, meydanları, camileri, medreseleri ve evleri ile tarihi dokuyu barındıran kısımlara sahiptir. Geleneksel Özbek evleri bir veya iki katlı olup, yapılar merkezi bir avlu etrafında toplanmıştır. Evlerin duvarları tuğla, tavanları ahşaptır ve yine duvarlarında ahşap dekorasyonlar bulunmaktadır.  Timur İmparatorluğu döneminde bölgede ulaşılan medeniyet seviyesini yansıtan bu yapıların tasarımı ve inşası, tüm Türkistan Bölgesi’ndeki Türk-İslam mimarisi ve sanatlarının gelişimi üzerinde büyük bir etki yaratmıştır. Bu etki İran’daki Safavi Türk İmparatorluğu’ndan Hindistan Türk İmparatorluğu’na ve hatta Osmanlı İmparatorluğu’na dek uzanmıştır.
 
 
     Şehrin batı bölümü 19 ve 20. YY.’larda Ruslar tarafından Avrupai tarzda inşa edilen yapılardan oluşmaktadır. Modern şehir ise bu tarihi bölgenin etrafında uzanmaktadır. Bu bölgedeki yapılaşma da,  yine bahçe ve avlular etrafında toplanmış, boyalı dekorlu iç alanlarına sahip evleri ile küçük meydanlar, camiler ve evlerden oluşan komşu tarihi yerleşimlerdeki geleneksel yapıyı yansıtmakta ve geleneksel ve tarihi bir devamlılık örneği oluşturmaktadır. 
 
 
     Semerkant’daki Ana eserler tuğla üzerine seramik kaplı Rejistan Camii ve medreseleri, Bibi Hanım Camii ve Müzesi, camiler, Şahızinde Külliyesi, Gur Emir Türbesi (Emir Timur Türbesi), Ruhabat Türbesi ile Uluğ Bey Rasathanesidir.
 
     Büyük Han Timur'un ebedi istirahatgahı olan Semerkant'taki Gur-e-Amir - veya Emir Timur Türbesi 1404'te tamamlanmış ve Timur 1405'teki ölümünden sonra buraya defnedilmiştir.
 
 
 
 
 
     Timur İmparatorluğu'nun 4. sultanı Uluğ Bey’in en büyük eseri olarak kabul edilen Semerkant Medresesi’ni  inşasından kısa bir süre sonra Semerkant’ta yaptırdığı muhteşem bir rasathane olan Uluğ Bey Rasathanesi, zamanında Türklerin bilime verdikleri önemi ve bu konuda ulaştıkları seviyeyi göstermesi bakımından ayrı bir önemdedir.
 
 
 
     Uluğ Bey Rasathanesi'nde 30 m çapında sekstant gözlem aleti

 
     Şehir 2001 yılında Birleşmiş Milletler Eğitim Bilim ve Kültür Kurumu UNESCO’nun Dünya Mirası Listesi’ne alınmıştır.
 


24212 Görüntülenme Sayısı
  

Sizin Yorumlarınız Bizim İçin Önemli *